سیمان که یکی از مصالح پرکاربرد ساختمانی است، انواع گوناگونی دارد. در فرایند تولید هر نوع از این ماده مهم و استراتژیک، اگر چه تفاوت هایی دیده می شود اما شباهت هایی نیز در طی این مسیر وجود دارد که دانستن آن می تواند برای افراد شاغل در این حیطه مفید و سودمند باشد. در اینجا قصد داریم با صفر تا صد فرآیند تولید سیمان آشنا شویم. با الومتریال همراه باشید.
نحوه توليد و فرآوری سيمان از ابتدای کار
برای تولید سیمان در کارخانه ابتدا باید مواد اولیه مورد نیاز مهیا گردد. لذا خاک رس و سنگ آهک که متریال اصلی ساخت و تولید سیمان است، پس از استخراج از دل طبیعت به بخش سنگ شکن کارخانه منتقل می گردد. این سنگ و خاک به صورت جداگانه از دستگاه خردکن کارخانه عبور داده می شود تا قطعات بزرگ تبدیل به موادی با اندازه کمتر از 8 سانتیمتر گردد.
مراحل تولید سیمان
هنگامی که ماده اولیه، تولید سیمان آماده سازی شد، فرایند تولید سیمان طی چند مرحله آغاز می شود. در ادامه به بررسی این مراحل می پردازیم:
سالن مواد: این بخش در واقع قسمتی است که مواد اولیه یعنی خاک و سنگ در آن نگهداری می شود تا به اندازه مورد نیاز وارد خط تولید گردد. در هر کارخانه، سالن مواد می تواند به صورت جداگانه برای انباشت خاک و سنگ آهک در نظر گرفته شود و یا یک سالن منحصر به فرد برای ذخیره هر دو متریال ایجاد گردد. گاهی اوقات دیگر مواد مورد نیاز نیز در این سالن به مواد اولیه افزوده می شود.
آسیاب مواد: خوراک کوره در آسیاب آماده می شود. برای این منظور باید مواد اولیه به نسبت مشخص وارد آسیاب گردند و بعد از انجام فعل و انفعلات معین و از دست دادن بخشی از رطوبت خود، از آن خارج شوند. آسیاب های مورد استفاده در تولید سیمان از نوع گلوله ای هستند و گرمای مورد نیاز آنها از طریق گازهای گرم خارج شونده از کوره تامین می شود.
غبارگیر: با خشک شدن مواد در آسیاب، گرد و غبار نیز از آنها جدا شده و توسط دودکش به خارج از فضای داخلی فرستاده می شود.
کوره و پیش گرمکن: در پیش گرم کن خط تولید سیمان، مواد اولیه خام کلسینه و خشک و گرم می شوند. این قسمت مشتمل بر دو برج است که یکی از آنها دارای کلساینر می باشد. سیستم پخت شامل بخش های پیش گرمکن، کلساینر، کوره دوار، کانال هواي سوم، خنک کن و دستگاه جداسازي قلیائی (کنارگذر) است. دانه های کلینکر تولید نهایی کوره در این قسمت خواهد بود.
خنک کن کلینکر: کلینر خارج شده از کوره دمایی در حدود 1300 درجه سانتی گراد دارد. این میزان حرارت توسط هوای سرد دوباره بازیابی می گردد. کلینکری که دمای آن کاهش یافته و به حدود 100 درجه سانتی گراد رسیده است، به انبار انتقال داده می شود. هوایی که توسط حرارت این بخش گرم شده است، به کلساینر انتقال داده می شود و بخشی از آن نیز به منظور تامین اکسیژن مورد نیاز سوخت وارد کوره می شود.
خرد کن و قیف سنگ کچ: به دلیل سرعت بالا و غیر قابل کنترل ترکیب آب و پودر کلینکر از سنگ گچ در تولید سیمان استفاده می شود تا زمان گیرش سیمان به تعویق افتد. لذا سنگ گچ هایی که ابتدا خرد شده و به ابعاد کمتر از 4 سانتیمتر درآمده اند در قیف های موجود ذخیره و انباشت می گردد تا قبل از پودر شدن سیمان در آسیاب به کلینکر خروجی اضافه شوند.
آسیاب سیمان: برای آسیاب سیمان، با استفاده از دو نوار تغذیه که به سیستم توزین مجهز شده اند، کلینکر و سنگ گچ خرد شده به آسیاب گلوله ای ورود پیدا می کنند. پودر حاصل از تکمیل فرآیند آسیاب، به وسیله بالابر هوایی و کاسه ای به سیلوهایی که برای ذخیره در نظر گرفته شده اند، انتقال داده می شود. امروزه استفاده از آسیاب های غلتکی متداول تر از آسیاب های گلوله ای برای تولید سیمان و پودر کردن کلینکر است.
سیلوهای سیمان و بارگیرخانه: برای ذخیره و انباشت سیمان تولید شده در کارخانه از سیلوهای بتنی استفاده می شود. برای خروج محصول از کارخانه، سیمان به صورت فله و یا بسته بندی شده به متقاضیان عرضه می شود. برای بسته بندی محصول اغلب از کیسه های مخصوص استفاده می شود. روش حمل و انتقال تولیدات نهایی وابسته به موقعیت مکانی کارخانه می باشد و ثابت نیست.